Wat zijn de opties voor ademhalingsbescherming?

Het is belangrijk dat de ademhalingsbescherming die je kiest geschikt is om jouw werknemer optimaal te beschermen tegen schadelijke stoffen in de lucht. In het artikel ‘Waarom en wanneer heb je ademhalingsbescherming nodig? ‘ vind je meer informatie over het belang van de juiste ademhalingsbescherming. Maar uit welke soorten ademhalingsbescherming kun je allemaal kiezen? En waar moet je goed op letten bij de aanschaf? Wij delen met jou onze tips en tricks.   

Welke soorten ademhalingsbescherming zijn er?   

Je kunt kiezen uit twee soorten ademhalingsbescherming:   

• Afhankelijke ademhalingsbescherming  
• Onafhankelijke ademhalingsbescherming  

Afhankelijke ademhalingsbescherming heeft een filter verwerkt, via welke je de omgevingslucht inademt. Dit type ademhalingsbescherming kan alleen worden gebruikt als er voldoende zuurstof in de werkomgeving aanwezig is. Onafhankelijke ademhalingsbescherming is vereist wanneer het zuurstofniveau in de omgevingslucht te laag is, als er gevaarlijke stoffen in de lucht aanwezig zijn. Met dit soort bescherming moet aanvullende zuurstof worden geleverd vanuit een andere bron, bijvoorbeeld een tank. 

Wat is afhankelijke ademhalingsbescherming?    

Afhankelijke adembescherming is afhankelijk van de omgevingslucht, zoals maskers en filters. Filters zorgen ervoor dat schadelijke stoffen uit de lucht worden verwijderd. Stoffilters zijn geschikt voor het uitfilteren van deeltjes. Gasfilters doen hetzelfde voor schadelijke gassen. Daarnaast zijn er ook gecombineerde filters voor deeltjes en gassen.  

Soorten afhankelijke ademhalingsbescherming:    

1. Filtermaskers 
2. Fijnstofmaskers 
3. Motor-aangedreven systemen 

Beschermingsklassen voor stoffilters   

Deeltjesfilters bieden effectieve bescherming tegen bacteriën, de meeste soorten rook, stof en vezels overeenkomstig met de norm EN 143. Filters die stof opvangen worden aangeduid met de letter P gevolgd door een nummer. Hoe hoger het getal, hoe fijner het stof dat wordt gefilterd. Hier zijn drie beschermingsklassen voor:  

• Stofmasker P1: beschermt tegen grove stofdeeltjes, bijvoorbeeld steengruis of houtsplinters. Dit type masker biedt geen volledige bescherming tegen bacteriën.  
• Stofmasker P2: beschermt tegen stofdeeltjes en schadelijke stoffen. Dit masker biedt echter geen 100% bescherming.  
• Stofmasker P3: de veiligste optie. Dit masker biedt bescherming tegen deeltjes, giftige stoffen, bacteriën en gasdampen.  

1. Filter masks 

Filtermaskers worden gedragen op het gezicht van de gebruiker. Het traditionele stofmasker bedekt het halve gezicht en filtert deeltjes. Er zijn ook halfgelaatsmaskers die gassen en dampen filteren, of een combinatie hiervan. Halfgelaatsmaskers met filterende functie zijn ook leverbaar met verwisselbare filters tegen stofdeeltjes, gassen of dampen. Je kunt ook volgelaatsmaskers met verwisselbare filters kopen.  

• Maskers voor eenmalig gebruik (mondkapjes): deze maskers zijn geschikt voor het filteren van relatief onschadelijke soorten stof in lage concentraties. De beschermingsklasse voor dit masker is P2. Het voordeel is dat je een nieuw masker gebruikt voor elke opdracht. Dit is hygiënisch en zorgt voor een minimale hoeveelheid schoonmaak na het werk. Het nadeel van deze maskers is dat ze maar 80% van de stof opvangen, waardoor de gebruiker aan risico's wordt blootgesteld.  
• Halfgelaat maskers: deze maskers hebben dezelfde functie als een masker voor eenmalig gebruik, maar het voordeel is dat ze beter op het gezicht passen. Het masker kan meermaals worden gebruikt. Onderhoud en reiniging is dan wel vereist. Halfgelaatsmaskers worden gebruikt in combinatie met een P2-filter. Het stoffilter kan een filterbehuizing zijn of een filterelement. Het gasfilter kan een filterbus zijn die werkt tegen één soort gas, of een combinatie van verschillende filters die bescherming bieden tegen meerdere soorten gas.   
• Volgelaatsmasker: dit masker wordt gebruikt wanneer hoge concentraties schadelijke stoffen in de omgevingslucht zitten. Met dit masker worden niet alleen de luchtwegen maar ook de ogen van de gebruiker beschermd. Een volgelaatsmasker wordt gewoonlijk gecombineerd met een P3-filter. Houd er rekening mee dat door de P3-filter het ademen zwaarder kan zijn. Een uitlaatventiel voorkomt condensvorming in het masker. Dit masker kan door de P3 filter snel warm en beperkt aanvoelen. Een goede pasvorm is daarom uitermate belangrijk. Met een fittest ben je er zeker van dat het masker geschikt is voor de gebruiker (lees meer over over Face Fit Tests voor adembescherming in ons artikel over het kiezen van de juiste ademhalingsbescherming). Een spreekmembraan maakt tevens mondelinge communicatie mogelijk.  
• ABEK gasfilters: om goed beschermd te zijn tegen gevaarlijke dampen en gassen is het belangrijk om het juiste type filter te gebruiken, bijvoorbeeld een ABEK filter. Gasfilters moeten voldoen aan de norm EN14387. Een ABEK-filter is een gasfilter dat beschermt tegen meerdere soorten gassen of dampen, zoals verschillende soorten gassen, organische en anorganische dampen, zwaveldioxide en ammoniak. Elk gasfilter heeft een specifieke kleurcode. De kleur geeft aan tegen welke schadelijke gassen en dampen het filter beschermt (zie onderstaande tabel).

2. Fijnstofmaskers

Dit zijn maskers die alleen bescherming bieden tegen fijnstof partikels zoals stofdeeltjes, nevel, luchtdruppeltjes, vezels en micro-organismen. Ze worden gebruikt in combinatie met filterbussen tegen bovengenoemde stoffen. De fijnstofmaskers zijn ontwikkelt voor éénmalig gebruik. Voor fijnstofmaskers kun je kiezen uit verschillende pasvormen, bescherming (P1, P2, P3) en met of zonder klep. In de agrarische sector adviseren wij fijnstofmaskers met een beschermingswaarde van ten minste P2 te gebruiken.  

3. Motor-aangedreven systemen  

Door een motor aangedreven systemen zorgen ervoor dat de ademlucht niet door de gebruiker wordt geleverd, maar door een ventilator. Dit zorgt voor extra comfort voor de gebruiker. Het voordeel van dit systeem is dat je altijd nieuwe, frisse lucht binnenkrijgt. Dit zorg ervoor dat je langer en met meer gemak kunt blijven werken in een uitdagende omgeving. . 

Wat is onafhankelijke ademhalingsbescherming?    

Onafhankelijke ademhalingsbescherming is niet afhankelijk van de omgevingslucht. Anders dan bij afhankelijke ademhalingsbescherming waarbij de onmiddellijke omgevingslucht gefilterd wordt, heeft onafhankelijke adembescherming zijn eigen bron van zuivere lucht. Dit zijn afgesloten luchtcapsules die zuivere lucht naar de gebruiker aanleveren via een masker, kap helm of pak. Het zelf meedragen van luchtcapsules geeft meer bewegingsvrijheid, maar door het gewicht lever je in op comfort. Het gebruik van onafhankelijke ademhalingsbescherming vereist training alsmede een periodiek medisch onderzoek.  

In veel situaties is onafhankelijke ademhalingsbescherming een absolute vereiste:  

• als de lucht stoffen bevat waarvoor bijzondere voorschriften gelden  
• als de lucht stoffen bevat die geen waarschuwende eigenschappen bevatten  
• als de lucht te vervuild is  
• als er te weinig zuurstof aanwezig is  
• als er een kans is dat het zuurstofgehalte kan afnemen (bijv. in afgesloten ruimten)  

Soorten onafhankelijke ademhalingsbescherming  

Er zijn twee soorten onafhankelijke ademhalingsbescherming:   

• Perslucht: wanneer er geen filter kan worden gebruikt, bijvoorbeeld bij het werken in gesloten ruimten, of wanneer de schadelijke stof geen geurdrempel heeft. In deze situatie is het niet mogelijk is om vast te stellen of een filterbus verzadigd is. De lucht stroomt uit een filtersysteem met perslucht en wordt vervolgens doorgegeven aan het masker via een persluchtslang. Hiervoor heb je een speciaal masker nodig die je kunt bestellen via jouw leverancier.  
• Zuurstofcilinderset: als perslucht geen optie is omdat de bescherming mobiel moet zijn of wanneer geen netwerk met perslucht beschikbaar is om op aan te sluiten.  

Onafhankelijke ademhalingsbescherming moet steeds worden gebruikt in elk van de volgende omstandigheden:  

• bij werken in een gesloten ruimte  
• bij een zuurstofconcentratie van minder dan 19%  
• bij de aanwezigheid van een bijzondere stof of een zuurstofverdringend gas  
• bij overschrijding van de maximaal toegestane concentratie van verontreiniging voor filters.  

Tips voor het aanschaffen van een masker    

• Weet welke bescherming je nodig hebt voor je masker: P1, P2 of P3?  
• Sommige filters zijn opgebouwd uit lagen. Dat betekent dat het filter de drager niet alleen langer beschermt, maar soms ook op een hoger niveau. Zie bijvoorbeeld de filters in deze link. Zorg ervoor dat je altijd precies weet waartegen je beschermd moet worden.  
• Controleer de bijsluiter van het masker. Beschermt het je tegen de stoffen, gassen of dampen die je gaat gebruiken?  
• Indien jezelf of de persoon voor wie je het masker koopt een bril draagt, dien je een masker te kopen dat specifiek is ontworpen voor mensen die een bril dragen.  
• Koop een masker met filter, omdat het zorgt voor betere bescherming.  
• Controleer of het masker goed past. Dit kunt je grofweg bepalen door jouw hand over het filter te plaatsen; als je geen lucht kunt inademen als het filter geblokkeerd is, is de pasvorm waarschijnlijk goed. Het is echter verstandig, en in sommige gevallen zelfs wettelijk verplicht, om een fittest uit te voeren bij een erkende persoon of bedrijf.   
• Gebruik je een masker voor eenmalig gebruik? Gooi deze na gebruik weg. De bescherming van deze maskers neemt af bij meermalig gebruik.  

Als je hulp nodig hebt bij het kiezen van de beste apparatuur voor ademhalingsbescherming, lees dan 'De juiste ademhalingsbescherming vinden in 5 stappen'. Je kunt ook contact opnemen met jouw Kramp-accountmanager en om deskundig advies van een productspecialist vragen.