De voordelen van hydraulische topstangen ten opzichte van handbediende topstangen en wat is de beste hydraulische topstang voor jou?
Topstangen zijn onderdeel van de driepuntshefinrichting van een tractor. Deze drie punten vormen samen een driehoek, met twee hefarmen en daarboven de topstang. De hefarmen ondersteunen het werktuig dat je aan de achterzijde van de tractor wilt bevestigen, bijvoorbeeld een ploeg, eg, kilverbord of laadschopbak. De belangrijkste functie van de topstang is de kantelfunctie. Hiermee plaats je het werktuig, afhankelijk van de werkzaamheden en locatie, in de juiste hoek. De topstang helpt ook bij de balans, door een deel van het gewicht van het landbouwwerktuig naar de tractor aan de voorzijde te verplaatsen. Zo verloopt je rit een stuk soepeler. Hydraulische topstangen hebben een aantal voordelen ten opzichte van handbediende topstangen. Hieronder bespreken we de belangrijkste redenen waarom boeren steeds vaker kiezen voor de hydraulische variant.
Wat zijn de voordelen van een hydraulische topstang?
Het antwoord hierop is eenvoudig: met een hydraulische topstang pas je de hoek en werkhoogte sneller en gemakkelijker aan. Met de meer geavanceerdere producten hoef je zelfs niet meer van de tractor te komen om aanpassingen te doen. Het zal je niet verbazen dat hydraulische topstangen duurder zijn dan handbediende. Toch vinden de meeste boeren ze de investering waard, omdat ze het werk een stuk eenvoudiger maken en hen enorm veel tijd, inspanning en frustratie (!) besparen. Hoe zwaarder het werktuig, hoe moeilijker het is om een handbediende topstang te verstellen. Met een hydraulische topstang kost dit je geen enkele moeite. Als de topstang is uitgerust met snelhaken, hoeft een ervaren tractorbestuurder vaak niet eens van de tractor af te komen om het werktuig vast te koppelen.
De hoeveelheid tijd – en dus geld – die je bespaart door het materieel via een hydraulisch systeem te kantelen, hangt af van de specifieke werkzaamheden. Zo moet een kilverbord voor het egaliseren en herverdelen van grond zeer regelmatig nauwkeurig worden bijgesteld, iets wat met de hand ontzettend veel tijd kost. Alleen al het gemak dat je het werktuig bij een verandering van terrein eenvoudig kunt optillen, spaart kostbare tijd. Alle werkzaamheden op een boerderij, in een park en zelfs op een bouwlocatie waar veel heen-en-weerbewegingen bij komen kijken, gaan beduidend sneller met een hydraulische topstang.
Welke werktuigen kunnen met een hydraulische topstang worden bevestigd?
Dat is heel eenvoudig: alle soorten werktuigen die je ook met een handbediende topstang kunt bevestigen. Balenpersen, eggen, maaiers, schudders, zaaiers, cementmixers, houtversnipperaars: als je het kunt bevestigen, kun je het gebruiken. Voor bepaalde machines of werktuigen zijn de voordelen van een hydraulische topstang nóg groter, zoals bijvoorbeeld voor de hierboven beschreven kilverborden. In het algemeen bespaart een hydraulische topstang je altijd kostbare tijd, tenzij je slechts gebruik maakt van één eenvoudig werktuig achter de tractor, dat nooit vervangen en bijna nooit bijgesteld hoeft te worden.
Hoe werkt een handbediende topstang?
De topstangcilinder is gemaakt van verstelbare buizen. Aan beide uiteinden zit een kogel. Eén kant wordt aan de tractor bevestigd, de andere kant aan het werktuig. Het verstellen van een handbediende topstang gebeurt – natuurlijk – handmatig. Je steekt een pen in de askraag om de lengte aan te passen. Dit beïnvloedt de kantelhoek. Afhankelijk van jouw behoeften kunt je kiezen uit een topstang die speciaal voor jouw tractor is gemaakt, een standaard topstang of eentje voor zwaar gebruik. Ook heb je de keuze uit verschillende soorten kogels aan de twee uiteinden van de stang.
Hoe werkt een hydraulische topstang?
Hydraulische topstangen werken op dezelfde manier, alleen wordt de lengte nu aangepast met een hydraulisch aangedreven cilinder. Sommige exemplaren zijn voorzien van terugslagkleppen, die de cilinder vergrendelen op de gekozen lengte, zodat er geen verschuiving optreedt tijdens het gebruik of als de tractor langere tijd stil staat.
Net als bij een handbediende topstang moet je nog de juiste uiteinden kiezen. Aan de tractorzijde is dit meestal een kogelkop of een gaffelkop. Een gaffelkop biedt meer bewegingsvrijheid. Aan de werktuigzijde komt meestal een kogelkop of een snelhaak.
Wat is de beste hydraulische topstang voor jou?
Kies je voor een hydraulische topstang, dan zijn er een aantal factoren om rekening mee te houden.
Ten eerste de pk's van jouw tractor. Voor tractoren tot 100 pk/74 kW heb je een hydraulische categorie-2-topstang nodig. Voor krachtigere tractoren kies je een categorie 3.
Naarmate de kracht van een tractor toeneemt, komt er – afhankelijk van de omvang en het gewicht van het aangekoppelde werktuig – steeds meer druk op de topstang te staan. De topstang moet dus sterk genoeg zijn om deze extra krachten te kunnen weerstaan. Een tractor die tot 74 kW genereert, heeft een categorie-2-topstang nodig met een binnendiameter van 63 mm. Tussen de 75 kW en de 135 kW kies je voor een categorie 3 met een binnendiameter van 70 mm. Voor tractoren tussen de 136 kW en 206 kW heb je een categorie-3-topstang nodig met een binnendiameter van 90 mm. Daarboven kies je voor een topstang met een binnendiameter van 120 mm.
Een tweede punt is het soort bevestiging aan de tractorzijde. Als de topstang in een bevestiging valt met slechts één enkele stand tijdens gebruik, is een kogelkop in het algemeen voldoende. Vanwege de grotere flexibiliteit kiezen boeren echter steeds vaker voor een gaffelkop. Indien meerdere posities zijn vereist, raden wij een gaffelkop aan. Dit geeft de cilinder meer bewegingsvrijheid tijdens het gebruik, zodat de cilinderbuis niet in contact komt met de bevestiging. Als je een binnendiameter kiest die te groot is voor de bevestiging aan de tractorzijde en vervolgens het werktuig te hoog tilt, kan de topstang beschadigd en defect raken.
Een derde punt van overweging is het soort bevestiging aan de werktuigzijde. Als de bevestiging is voorzien van dwarsverbindingen, is de bewegingsvrijheid rond het pengat beperkt. In dat geval is het beter een kogelkop te gebruiken. Bij een bevestiging zonder dwarsverbindingen kun je een haakbevestiging gebruiken. Controleer altijd of er voldoende bewegingsvrijheid is met de driepuntsophanging in de bovenste of onderste stand, en met het werktuig naar voren of naar achteren gekanteld.
Controleer daarnaast de montagediameter van de topstangpen aan zowel de tractor- als de werktuigzijde. 19 mm is een categorie 1, 25 mm een categorie 2, 32 mm een categorie 3 en 45 mm een categorie 4. Je zult merken dat de diameters van de gaten waarschijnlijk iets groter zijn, om enige speling over te houden voor eenvoudige montage en demontage.
Controleer vervolgens de minimale en maximale werklengte voor een veilig gebruik. Dit meet je in millimeters vanaf het midden van het ene bevestigingspunt tot het midden van het andere bevestigingspunt.
Belangrijk: bij jouw keuze voor een topstang (handbediend of hydraulisch) is het belangrijk om te weten hoeveel bewegingsvrijheid je nodig heeft en dat er schade kan ontstaan als je de verkeerde bevestiging kiest. Voor de tractorzijde zijn ook langere, verticale bevestigingen verkrijgbaar, met gaten op verschillende hoogten. Een kogelkop is niet geschikt voor dit soort bevestigingen, omdat de kans groot is dat de cilinder dan tegen de bevestiging wordt gedrukt en beschadigd raakt. Met een gaffelkop op een topstang met vorkkop maak je de topstang langer. De hydraulische cilinder komt dan verder van de bevestiging te liggen. Dit betekent dat je meer bewegingsvrijheid hebt en geen risico meer loopt dat de hydraulische cilinder klem komt te zitten tegen de bevestiging aan de tractorzijde.
Met een topstang met vorkkop verklein je echter de algehele lengte van de topstangcilinder en daarmee het werkbereik van de topstang.
Andere dingen om op te letten
Heeft de topstang die je wilt aanschaffen een terugslagklep, zodat de positie van de stang hydraulisch kan worden vergrendeld?
Wordt de topstang geleverd met een complete set hydraulische slangen? Goed om te weten: de slangensets van Kramp zijn altijd uitgerust met universele snelkoppelingen voor een snelle aansluiting.
Meer weten?
Ben je op zoek naar een hydraulische topstang voor jouw tractor of machine, maar heb je nog vragen over de technische kant? Dan is het verstandig om eerst met een deskundige te overleggen. Bij Kramp staan wij graag voor je klaar. Neem dus vandaag nog contact op met een van onze productspecialisten voor een snel en onafhankelijk advies om alles te weten te komen over topstangen voor tractoren.
